Co mamy dla ciebie do pobrania?
• Przewodnik: „Budżet domowy według wielkich odkrywców, czyli 5 sposobów na to, jak zapanować nad swoimi finansami” (pdf)
• Wzór budżetu domowego do wydruku (pdf)
Prowadzenie budżetu domowego to jedna z tych rzeczy, które mogą zmienić twoje życie pod wieloma względami. Naprawdę.
Budżet domowy sprawi, że to ty zapanujesz nad swoimi pieniędzmi, a nie odwrotnie. Zaczniesz inaczej o nich myśleć.
Budżet domowy sprawi, że to ty zapanujesz nad swoimi pieniędzmi, a nie odwrotnie. Zaczniesz inaczej o nich myśleć. Pozbędziesz się stresu. Zyskasz poczucie sprawczości i odkryjesz siłę płynącą z tego, że twoje życie w znacznej mierze jest w twoich rękach. Zdobędziesz zupełnie nowe spojrzenie na swoje finanse.
Przekonaj się, do jakich refleksji na ten temat mogą skłonić cię najwięksi odkrywcy wszech czasów – Leonardo da Vinci, Krzysztof Kolumb, Mikołaj Kopernik, Albert Einstein i Benjamin Franklin. W naszym poradniku oprócz inspiracji znajdziesz również wiele przydatnych linków, polecane lektury, motywujące ćwiczenia i szablony do samodzielnego wykorzystania.
Budżet domowy to zestawienie twoich przychodów i wydatków w danym okresie. Prawidłowe prowadzenie budżetu domowego absolutnie nie ogranicza się jednak do zapisywania, co i kiedy kupiłeś. Podstawą budżetu jest planowanie, na co wydasz pieniądze. Dopiero po sporządzeniu planów nadchodzi pora na odnotowywanie wydatków. Wymaga to oczywiście pewnej samodyscypliny, ale w zamian zyskujesz bardzo wiele.
Z dalszej części tekstu dowiesz się, jak zaplanować budżet domowy krok po kroku. Najpierw jednak poznaj najważniejsze korzyści z jego prowadzenia:
Istnieje powiedzenie: pieniądz jest dobrym sługą, ale złym panem. Dokładne planowanie wydatków to nic innego, jak pokazanie każdej złotówce, gdzie jest jej miejsce. Jeśli weźmiesz swoje pieniądze w ryzy i stworzysz dla nich plan, będą one ci służyć i pracować na twoją korzyść. Od tej chwili to ty będziesz nimi rządzić i nie dopuścisz, aby one rządziły tobą. Będziesz z góry przygotowany na każdą sytuację i nie grożą ci przed wypłatą nerwy spowodowane tym, że pieniądze gdzieś się rozeszły.
Jeśli marzysz o tym, aby spłacić długi lub wybrać się do dobrego fryzjera, o wiele łatwiej urzeczywistnisz te plany, kontrolując budżet. Planując swoje wydatki, będziesz mógł każdego miesiąca przeznaczyć wybraną sumę na realizację tego, co od dawna było twoim marzeniem.
A gdy już osiągniesz drobniejsze cele, będziesz mógł podnieść poprzeczkę i zacząć planować coś naprawdę wielkiego, na przykład długie, wymarzone wakacje dla całej rodziny.
Starasz się wybierać nieco tańsze mleko i czekasz na promocję w drogerii, aby kupić przecenione kosmetyki? Śledząc swoje oszczędności z miesiąca na miesiąc, możesz zauważyć, że w niektórych przypadkach obcinanie kosztów życia jest bardzo opłacalne, podczas gdy w innych daje ci w sumie niewiele.
Stare powiedzenie „ziarnko do ziarnka, a zbierze się miarka” na pewno bywa przydatne, ale czasami zdarza się, że zebrana w ten sposób miarka jest naprawdę symboliczna. Prowadzenie budżetu uświadomi ci, na czym nie warto oszczędzać.
Czasem zdarza nam się niefrasobliwie wydawać pieniądze na rzeczy, które wcale nie są potrzebne do szczęścia, a które kupujemy kierowani zwykłym nawykiem. Być może wracając z pracy, regularnie wpadasz po drodze na fast food albo na kawę, mówiąc sobie, że ta drobna przyjemność kosztuje tylko 10 złotych.
Jednak po miesiącu może okazać się, że kupione w biegu napoje lub przekąski kosztowały cię ponad 200 złotych. Tym sposobem twoja gotówka zostaje roztrwoniona na coś zupełnie zbędnego. Prowadzenie budżetu domowego pomoże ci określić, którędy uciekają twoje pieniądze.
Podstawą budżetu jest planowanie wydatków. Jeśli wyrobisz w sobie nawyk planowania finansów i trzymania się tego planu, z łatwością przeniesiesz go na inne dziedziny życia. Nauczysz się wyznaczać sobie cel i kontrolować swoje działanie.
„A co ze spontanicznością?” – możesz zapytać. Oczywiście jest ona ważna, ale trzeba umieć ją odróżnić od zwykłego bałaganu. Najlepiej, jeśli odrobina spontaniczności jest uwzględniona w planie.
Przeglądając wydatki z całego miesiąca, możesz się wiele dowiedzieć o swoich potrzebach, szczególnie tych mniej oczywistych. Czy przyszłoby ci do głowy, że drobne wydatki związane z urodą pochłaniają aż 300 zł?
Kupowane na co dzień kosmetyki wydawały się nic nie znaczącymi przyjemnościami, jednak koniec końców okazuje się, że troska o wygląd kosztowała cię sporo pieniędzy. Gdy zobaczysz czarno na białym, na co wydajesz najwięcej gotówki, zyskasz możliwość ustalenia na nowo swoich priorytetów.
„Tak, budżet domowy to dobry pomysł, ale…” – być może niektórym z nas przeszły już przez myśl takie słowa. Problem w tym, że po „ale” często pojawiają się zwykłe wymówki. Wskazują na odrobinę lenistwa, które jest w każdym z nas, i blokują przed wprowadzeniem zmian w życiu. Przyjrzyj się najczęstszym z wymówek i dowiedz się, dlaczego są one bezpodstawne.
W zarządzaniu gotówką nie chodzi o to, ile jej masz, ale właśnie o to, jak nią dysponujesz. Rozsądne gospodarowanie niewielkimi kwotami i satysfakcja z zaoszczędzonych pieniędzy może dać ci o wiele więcej zadowolenia niż trwonienie wielkich funduszy bez żadnego poczucia kontroli.
Prowadzenie budżetu wymaga znajomości dodawania i odejmowania. Takie umiejętności nie są wyzwaniem nawet dla ucznia szkoły podstawowej. Jedyną zaawansowaną zdolnością potrzebną do planowania wydatków jest systematyczność. Ale ją akurat da się wyćwiczyć.
Załóżmy, że prowadząc budżet, odkryjesz niepotrzebne wydatki, które pochłaniają mnóstwo twoich pieniędzy. Możliwe, że poczujesz się z tym naprawdę źle. Ale dzięki temu możesz dokonać ogromnej zmiany na lepsze. Czy nie warto w tym celu poświęcić na chwilę dobre samopoczucie?
Tę uniwersalną wymówkę zostawiliśmy na koniec. Prawda jest taka, że każdy ma dokładnie tyle samo czasu: 24 godziny na dobę i 7 dni w tygodniu. A mówiąc poważnie, prowadzenie budżetu domowego zajmuje dosłownie kilka minut dziennie i dodatkowe kilkadziesiąt minut raz w miesiącu. Z każdym kolejnym miesiącem idzie to szybciej.
Oczywiście, nie są to wszystkie wymówki. Wiele osób powie na pewno, że nie prowadzą budżetu domowego, bo nie wiedzą, jak się za to zabrać. Dla nich właśnie przygotowaliśmy szczegółowy przewodnik, który znajduje się w dalszej części artykułu.
Kiedy zacząć planowanie budżetu domowego? Od kolejnej wypłaty, od nowego miesiąca, a może od poniedziałku? Istnieje lepszy termin na rozpoczęcie budżetowania. Ten termin to dzisiejszy dzień. Odkładanie takich działań nie ma sensu. Jeśli do kolejnej pensji zostały dwa tygodnie, przygotuj skróconą wersję budżetu, z tymi środkami, jakimi dysponujesz w tej chwili. Kolejny budżet będzie już pełny, obejmujący cały miesiąc.
Na początek zastanów się, czy wolisz prowadzić budżet za pośrednictwem komputera, czy ręcznych notatek. Jeśli pierwsze rozwiązanie bardziej ci odpowiada, stwórz nowy dokument. Najwygodniej będzie zrobić to w Excelu lub innym arkuszu kalkulacyjnym. Zaletą takiego rozwiązania będzie możliwość automatycznego zliczania wydatków.
Jeżeli wolisz prowadzić swoje rachunki domowe bez pomocy komputera, przygotuj notes lub zeszyt w formacie A4. Możesz też pobrać tu: gotowy wzór budżetu domowego w pdf, podzielony od razu na odpowiednie rubryki. Wydrukuj arkusz i wpisz w odpowiednim miejscu nazwę miesiąca.
Zacznij od wpisania ilości pieniędzy, którymi dysponujesz w tym miesiącu, do następnej wypłaty. Podsumuj dochody swoje i współmałżonka, jeśli prowadzicie wspólny budżet domowy.
Jeżeli otrzymujecie pieniądze z kilku źródeł np.:
to zsumuj je wszystkie. W tym kroku nie bierz pod uwagę oszczędności, które zgromadziłeś wcześniej i przeznaczyłeś na inny cel.
Rubrykę „wydatki” podziel na poszczególne kategorie np.
Ustal wszystkie kategorie, które dotyczą twojego życia. Wpisz w każdej z nich, ile zamierzasz wydać w tym miesiącu na dany cel. Jeżeli rozpocząłeś prowadzenie budżetu w połowie miesiąca, zaplanuj kwotę, jaka będzie ci potrzebna do czasu wpłynięcia następnej pensji.
W twoim budżecie powinna znaleźć się kategoria „Oszczędności”. Tak, to nie pomyłka – oszczędności to odrębna kategoria. Nie powinny polegać na tym, że wydamy mniej niż planowaliśmy, np. na jedzenie, i zaoszczędzimy to, co nam zostanie na koniec miesiąca.
Takie podejście najczęściej bowiem kończy się porażką i niewiele udaje nam się zaoszczędzić. Oszczędności musisz zaplanować na samym początku prowadzenia budżetu. W momencie dzielenia swojej pensji na poszczególne wydatki powinieneś świadomie określić kwotę oszczędności i najlepiej od razu przelać ją na lokatę, polisę emerytalną czy inny wybrany sposób oszczędzania.
Następny krok polega na realizacji zaplanowanego budżetu w trakcie miesiąca. Pieniądze, które wydałeś, zapisujesz w kolumnie „Wydatki faktyczne”. Najlepiej sumować je na bieżąco – dzięki temu od razu będziesz mógł zobaczyć, czy twoje wydatki mieszczą się w zaplanowanym budżecie.
Jak to robić w praktyce? Są na to dwa sposoby. Można zapisywać wydatki wieczorem, pod koniec każdego dnia, poświęcając na to dosłownie chwilę. Można też gromadzić paragony i spisywać wydatki raz w tygodniu. Wybierz, który sposób będzie dla ciebie bardziej wygodny.
Pod koniec miesiąca sprawdź różnicę między wydatkami zaplanowanymi a faktycznymi w każdej kategorii. Jeśli bilans wyszedł na zero, to świetnie – potrafisz realizować swoje plany. W następnym miesiącu możesz przeznaczyć na ten cel tyle samo albo podjąć świadomą decyzję, że w przyszłości będziesz wydawać więcej albo mniej na tę dziedzinę życia.
Jeżeli wydałeś więcej niż zaplanowałeś, masz do wyboru dwie strategie. Możesz w następnym miesiącu z góry założyć w budżecie więcej pieniędzy na tę kategorię, a mniej na jakąś inną, albo spróbować zacisnąć pasa, bogatszy o wiedzę, na co najwięcej pieniędzy ucieka z twojego portfela.
A co w przypadku gdy wydałeś mniej niż planowałeś? Różnicę przerzuć do rubryki „Przychody” w kolejnym miesiącu. Będziesz mógł przeznaczyć więcej na oszczędności lub na dowolną inną kategorię.
Teraz możesz zacząć planować kolejny miesiąc.
Zwróć uwagę na to, że budżet domowy wbrew pozorom wcale nie jest narzędziem, które w jakiś sposób cię ogranicza. Przeciwnie – na każdym etapie to ty decydujesz, realizujesz, wyciągasz wnioski i sterujesz swoimi finansami. Budżet domowy nie służy tylko do oszczędzania, ale raczej do realizowania swoich życiowych priorytetów i zapewnienia sobie bezpieczeństwa finansowego.
Pamiętaj też o tym, żeby nie poddać się z powodu pomyłek. Na pewno zdarzy ci się źle oszacować koszty jakiejś kategorii, zapomnieć o wpisaniu jakiegoś wydatku, pomylić się w rachunkach. To nie powód do porzucenia budżetowania, ale do wyciągania wniosków na przyszłość.
Jak już wspomnieliśmy w pierwszym kroku, budżet domowy możesz z powodzeniem prowadzić także na komputerze. Doskonałym narzędziem do planowania i odnotowywania wydatków jest Excel lub inny arkusz kalkulacyjny. Możesz też ściągnąć specjalny program do planowania budżetu domowego.
W Internecie jest ich ogromny wybór. Wiele z nich ma dodatkowe opcje jak kolorowe wykresy, obsługa lokat czy możliwość uwzględnienia kilku różnych walut. Niektóre z nich są płatne, inne mogą zniechęcać swoim skomplikowaniem, jeszcze inne występują tylko w wersji anglojęzycznej.
Na początek postaw na prostotę. Stwórz własny szablon, nawet przy użyciu zwykłego notesu, lub wydrukuj nasz darmowy prosty wzór budżetu domowego. Będzie ci najłatwiej go opanować.
Zajrzyj do naszej darmowej publikacji: „Budżet domowy według wielkich odkrywców, czyli 5 sposobów na to, jak zapanować nad swoimi finansami". Znajdziesz tam wiele przydatnej wiedzy, dodatkowe źródła oraz to, co najważniejsze na początku przygody z budżetowaniem – inspirację, zachętę i motywację do zapanowania nad swoimi finansami.
A zatem zacznij już dziś. Działaj zdecydowanie i nie poddawaj się. Stań się wymagającym zarządcą swoich pieniędzy i obserwuj, jak twoje życie będzie zmieniać się na lepsze.
