Obecnie wiele umów zawieramy za pośrednictwem Internetu lub telefonu – czyli na odległość. Sugerujemy się zdjęciami produktów, czytamy ich opisy i radzimy się opinii konsultantów. Nie zawsze jednak produkt lub usługa pokrywa się z naszymi oczekiwaniami. Zdarza się również tak, że po przemyśleniu transakcji chcemy jednak z niej zrezygnować. W takiej sytuacji pojawia się pytanie, czy można odstąpić od umowy zawartej na odległość i na jakich zasadach?
Przejdź do sekcji:
Każdy zakup produktu, usługi czy zaciągnięcie zobowiązania, jest formą zawarcia umowy. Ma to miejsce nawet wtedy, gdy robimy zakupy w lokalnym sklepie spożywczym lub decydujemy się na zakup nowych butów. Mamy tu do czynienia z zawarciem porozumienia dwóch stron, które po ustaleniu i przedstawieniu praw i obowiązków, zawierają transakcję akceptując warunki. Oczywiście, w przypadku zwykłych zakupów interesuje nas głównie cena i jakość produktu, a transakcja zawierana jest szybko. Sytuacja wymaga więcej uwagi, gdy mamy podpisać umowę dotyczącą usługi telekomunikacyjnej, pożyczki online lub wynajęcia mieszkania.
Nie wszystkie umowy zawieramy jednak w trybie tradycyjnym, czyli przy fizycznej obecności obu stron. Coraz częściej możemy zrobić zakupy poprzez sklepy i platformy internetowe, a także zamówić usługę przez telefon, sms lub mail. Proces ten nazywamy zawarciem umowy na odległość. Nie jesteśmy fizycznie obecni w miejscu zakupu, ale wykorzystujemy do tego celu środki porozumiewania się na odległość. Przedsiębiorstwo przygotowuje zorganizowany system zawierania umów bez fizycznej obecności klienta oraz zbiór zasad i procedur, przedstawionych w regulaminie i umowie. Konsumenci decydując się na tego typu transakcję, podejmują decyzję na odległość.
Innym rodzajem umowy jest ta zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa. Oznacza to, że decyzję o zawarciu umowy podejmujemy nie w siedzibie firmy, a w innym miejscu, ale z fizycznym kontaktem jej reprezentanta. O takiej umowie możemy mówić na przykład, gdy:
Najczęściej umowy zawarte poza lokalem przedsiębiorcy dotyczą transakcji z akwizytorami w mieszkaniu konsumenta lub podczas prezentacji ulicznej. Ważny jest tu fakt, że podjęcie decyzji zakupowej odbywa się przez zaskoczenie, klient nie szuka towaru lub usługi. Nie ma możliwości porównania ofert oraz gwarancji, że sprzedawca ma pełnomocnictwo od konkretnego przedsiębiorcy.
Wraz z rozwojem Internetu przed konsumentami otworzyły się nowe możliwości. Możemy swobodnie dokonywać zakupów produktów fizycznych i wirtualnych, zawierać umowy dotyczące usług telekomunikacyjnych i edukacyjnych, a także brać szybkie pożyczki przez Internet. Wystarczy wypełnić konkretny formularz, uiścić opłatę od razu lub w wyznaczonym terminie, a następnie czekać na produkt lub wykonanie usługi. Umowa zawarta przez Internet jest tak samo wiążąca, jak ta zawierana osobiście.
Innym sposobem na zawarcie umowy na odległość jest zrobienie tego za pośrednictwem telefonu lub wiadomości sms. Oferta przedstawiana jest przez telefon podczas rozmowy, która jest nagrywana. Po odczytaniu treści umowy i naszej akceptacji jej warunków, dokonujemy transakcji. W większości przypadków po takim kontakcie wysyłana jest również wiadomość email, w celu potwierdzenia naszej decyzji. Umowę możemy zawrzeć także przez wiadomość tekstową, np. płacąc za film sms’em lub potwierdzając chęć dołączenia do programu lojalnościowego.
Umowy możemy zawierać również za pośrednictwem poczty elektronicznej. Jeśli zostaną przedstawione nam konkretne warunki, na które w sposób jasny i zrozumiały przystaniemy za pośrednictwem wiadomości elektronicznej, wtedy mamy do czynienia z umową zawartą przez e-mail. Możemy też wypełnić stosowny formularz, którego odesłanie będzie równoznaczne z akceptacją warunków. Ta forma umowy, zgodnie z literą prawa, uznana jest za wiążącą.
Decydując się na usługi przez Internet lub telefon, których ostateczną formą potwierdzenia będzie przedstawienie dowodu osobistego, możemy skorzystać z pomocy kuriera. To on przywiezie do naszego mieszkania lub biura stosowne dokumenty, które musimy podpisać. Sprawdzi też poprawność danych i zadba o ich doręczenie do nadawcy. Umowa zawarta przez kuriera zawierana jest na odległość, ponieważ nie jest on stroną umowy.
Aby móc mówić o umowie zawartej na odległość, muszą zostać spełnione trzy warunki:
Jeśli powyższe warunki zostały spełnione, konsument może odstąpić od umowy nawet bez podawania przyczyny. Określa się to mianem „prawa do namysłu”, które umożliwia klientowi zapoznanie się z produktem lub usługą i ponowne rozważenie racjonalności zakupu. Od umowy możemy odstąpić także wtedy, gdy towar jest wadliwy lub niezgodny z opisem przedstawionym na stronie internetowej lub przez konsultanta. Ważne jest jednak to, że mamy ściśle określony termin na odstąpienie od umowy zawartej na odległość.
Kiedy konsument ma prawo do zwrotu towaru>>
Konsument ma prawo odstąpienia od umowy zawartej na odległość w ciągu 14 dni kalendarzowych, a w sytuacji, gdy sprzedawca nie poinformuje go o tym prawie – termin wydłuża się do 12 miesięcy. Kiedy w takim razie powinniśmy rozpocząć moment biegu wspomnianych 14 dni? Wszystko zależy od charakteru zawartej transakcji:
Aby dokonać zwrotu towaru należy złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy zawartej na odległość. Od dnia poinformowania o odstąpieniu od umowy powinniśmy zwrócić towar przedsiębiorcy w ciągu 14 dni. Warto wiedzieć, że przedsiębiorca również ma 14dni na to, by zwrócić klientowi wszystkie dokonane przez niego płatności. Może jednak wstrzymać się do momentu, gdy towar zostanie mu dostarczony fizycznie i dopiero od momentu odebrania zacząć liczyć dwa tygodnie.
Ustawa nie określa dokładnej formy oświadczenia – można je złożyć na piśmie, odręcznie lub za pomocą specjalnego formularza, a następnie złożyć osobiście w lokalu przedsiębiorcy, wysłać listem poleconym lub przez Internet (np. formularz, strona internetowa, email).
Ważne jest jednak to, by na oświadczeniu o odstąpieniu od umowy znalazła się:
Nie zawsze mamy jednak możliwość odstąpienia od umowy zawartej na odległość. Można wskazać kilka takich przypadków:
