Zwrot pożyczki od osoby prywatnej może przysporzyć nieprzyjemności, jeśli pożyczający ociąga się z oddaniem długu lub zaczyna unikać tematu zwrotu pożyczki. Co zrobić, aby uchronić się przed takimi sytuacjami i jak postępować z dłużnikami, jeśli już pożyczyliśmy pieniądze i nie otrzymaliśmy zwrotu gotówki?
W raporcie Moralność finansowa Polaków z 2023 roku przywołana została norma nakazująca wywiązywanie się z podjętych zobowiązań finansowych, jako jedna z najbardziej uniwersalnych norm moralnych - to z jednej strony szacunek do cudzej własności, z drugiej do zasady dotrzymywania umów. Wartości te zostały przywołane jako fundament, na którym opiera się gospodarka kapitalistyczna, a bez którego to fundamentu rynek nie mógłby w ogóle funkcjonować. Naruszanie i niedotrzymywanie umów wprowadziłoby chaos, nad którym trudno byłoby zapanować i dlatego stosowanie się do pewnych zasad jest niezbędne, aby zachować transparentność i zaufanie między wymieniającymi środki. Tego rodzaju podejście to też fundament zaufania między dwiema stronami, zobowiązującymi się do wypełnienia zawartej umowy.
Na pytanie postawione w badaniu: “Czy zgadza się Pani/Pan z poglądem, że oddawanie długów jest zawsze obowiązkiem moralnym? “ zdecydoana większość, bo aż 89% ankietowanych odpowiedziało tak. Tylko 8% nie dało jednoznacznej odpowiedzi, a zaledwie 3% badanych odpowiedziało na postawione pytanie - nie. Trzeba jednak zaznaczyć, że jeszcze w 2016 roku 97% osób na to samo pytanie odpowiedziało twierdząco. Malejąca liczba zgodnych z twierdzeniem o moralnym aspekcie oddawania długów pokazuje, że na przestrzeni lat zwiększyła się sfera niejasności w tej sprawie oraz nastąpiło rozmycie granicy moralnych sądów.
Respondenci zostali też poproszeni o ocenę biur gromadzących informacje o dłużnikach. Od kilku lat oceny są stabilne i utrzymują się na podobnym poziomie. Blisko połowa ankietowanych ocenia je pozytywnie, co dziesiąty wyraził ocenę negatywną, a dwie piąte nie ma żadnej opinii. W badaniu wybijają się odpowiedzi osób, które zaciągnęły pożyczkę lub kredyt i miały problem z jej/jego spłatą, ponieważ niespełna dwie piąte ocenia biura pozytywnie, ponad 22% negatywnie, a blisko 39% nie ma żadnej opinii.
Przy udzielaniu pożyczki prywatnej, czyli zawartej między dwiema osobami prywatnymi, warto zawrzeć umowę określająca zasady spłaty zobowiązania. Taka umowa nie jest obowiązkowa, jednak dla kwot powyżej 1000 zł powinna zostać zawarta w formie dokumentowej. Zwykle nie jest też tak restrykcyjna, jak umowa z bankiem czy firmą pożyczkową, ale jej zawarcie daje jasne zasady dotyczące zwrotu długu dla obydwu stron.
Dzięki zawarciu umowy pożyczki prywatnej obydwie strony są zobowiązane do respektowania zapisanych w niej zasad - dotyczących m.in. wysokości pożyczki, warunków jej udzielenia, terminu spłaty, braku spłaty. Dzięki takim zapisom obydwie strony są zabezpieczone i dysponują dokumentem na piśmie, potwierdzającym zasady udzielenia pożyczki, więc w razie jakichkolwiek nieprawidłowości z jednej czy drugiej strony, taki dokument stanowi punkt odniesienia i daje możliwość do wystosowania roszczeń, w przypadku, gdy warunki umowy nie są respektowane.
Takie umowy zawierane są między członkami rodzin lub znajomymi, ale również między obcymi osobami. Zwłaszcza w przypadku zawierania umów z obcymi warto dopilnować, aby zasady pożyczki były zawarte na piśmie i jasne przed zawarciem umowy. Zawieranie umów pożyczek prywatnych powinniśmy poprzedzić głębokim researchem i decydować się na nie tylko, jeśli mamy pewność, że są legalne i bezpieczne.
Jeśli pożyczyliśmy pieniądze znajomemu, a on ociąga się ze zwrotem pożyczki, powinniśmy uprzejmie, ale stanowczo poprosić o zwrot gotówki. Dobrze jest też podać konkretny termin oddania długu. Być może brak zwrotu gotówki wynika z roztargnienia albo wynikł jakiś problem, który uniemożliwia oddanie pieniędzy na czas - szczera rozmowa na pewno rozwieje te wątpliwości i zapobiegnie gromadzeniu się frustracji i niedopowiedzeń po stronie pożyczkodawcy.
Jeśli pożyczka nie zostanie spłacona, a pożyczający unika tematu lub w ogóle spotkań z nami, to znaczy, że problem może być poważniejszy i w żadnym wypadku nie powinniśmy się godzić na udzielenie tej osobie kolejnej pożyczki, jeśli o takową poprosi.
Brak spłaty długu może być nauczką na przyszłość w kwestii decyzji o udzieleniu pożyczki prywatnej oraz przemyśleniu, czy w ogóle jesteśmy w stanie pożyczyć pieniądze, gdy nie mamy pewności, że nie zostaną one oddane w terminie lub w ogóle nie trafią do nas z powrotem.
Jeśli pożyczyłeś pieniądze bez umowy, wciąż masz możliwości ubiegania się o zwrot gotówki. Warto jednak pamiętać, że obowiązek udowodnienia procederu spoczywa na pożyczkodawcy. Co można zrobić w takiej sytuacji?
Jeśli termin zapłaty minął, a pożyczkobiorca nie spłacił zaciągniętego długu można wysłać mu wezwanie do zapłaty lub przedsądowe wezwanie do zapłaty, jeśli rozważasz skierowanie sprawy na drogę sądową. Dokument można stworzyć samodzielnie lub skorzystać z umieszczonych w Internecie wzorów pism. Najważniejsze, by zawierał:
● datę i miejsce sporządzenia;
● dane stron — wierzyciela i dłużnika;
● informację o podstawie roszczenia. Może być to np. nieopłacona faktura z konkretnym numerem;
● informację o kwocie długu oraz o naliczonych od zadłużenia odsetkach;
● informację o ostatecznym terminie spłaty zadłużenia;
● informację o konsekwencjach braku płatności, czyli — przekazaniu sprawy na drogę postępowania sądowego i obarczeniu dłużnika jego kosztami;
● podpis osoby, która wysyła wezwanie.
Jeśli wspomniane powyżej środki nie przyniosły rezultatu możesz skierować sprawę na drogę postępowania sądowego.
Jeśli została podpisana umowa pożyczkowa, ale warunki dotyczące spłaty nie są respektowane przez dłużnika, to sprawę można skierować do sądu i w tym przypadku będą miały zastosowanie ogólne przepisy prawa.
W przypadku braku umowy, wciąż można skierować sprawę na drogę sądową, ale kwestie ustalenia wiarygodności i zasad pożyczki będą spoczywać na pożyczkodawcy.
Można rozważyć wpisanie dłużnika do rejestru dłużników. Taki zapis może stanowić problem w pozyskiwaniu przez niego pożyczek czy kredytów w bankach i firmach pożyczkowych, więc może być dobrym motywatorem do uregulowania długu.
Wpisanie dłużnika do rejestru dłużników może być skutecznym sposobem na zmotywowanie go do spłaty. Aby wpisać kogoś do BIG niezbędne jest posiadanie tytułu wykonawczego. jeśli go masz wystarczy wejść na stronę www.big.pl, zarejestrować się, wypełnić wezwanie do zapłaty dostępne na ich stronie i wysłać je dłużnikowi listem poleconym. Następnie, jeśli w ciągu ustawowych 14 dni, odbiorca nie ureguluje długu, możesz umieścić jego dane w rejestrze dłużników. Jak to zrobić?
● trzeba zalogować się na swoje BIGKonto w systemie BIG.pl;
● następnie wydrukować dostępną w systemie umowę i załączniki. Podpisać i wysłać do BIG InfoMonitor pocztą tradycyjną. Po weryfikacji dokumentów BIG InfoMonitor aktywuje usługę;
● po zalogowaniu się na swoje konto i dokonaniu opłaty, można samodzielnie wpisać dane dłużnika do rejestru.
Źródła:
Moralność finansowa Polaków 2023, ZPF, Gdańsk 2023
