Darowizna 2020 – jakie formalności trzeba spełnić?

Co jest uważane za darowiznę?

Polskie prawo uznaje za darowiznę przekazanie drugiej osobie:

• pieniędzy (zarówno przelewu bankowego, jak i gotówki);
• nieruchomości (domu, mieszkania, jak i działki budowlanej);
• ruchomości (rzeczy wartościowych, takich jak biżuteria, samochody, dzieła sztuki, antyki);
• praw (np. własnościowego prawa do lokalu).

‍

Jak przekazać darowiznę?

To, jak powinno wyglądać postępowanie dotyczące przekazania darowizny, zależy od tego, co darujemy drugiej osobie:

Darowizna nieruchomości: działki, mieszkania, domu

Wymaga sporządzenia umowy darowizny w formie aktu notarialnego. Obie strony, darczyńca i obdarowywany, muszą być obecne u notariusza. Jeśli nieruchomość posiada księgę wieczystą, trzeba dodatkowo dokonać do niej wpisu. Darowizny dokonanej notarialnie nie musimy zgłaszać do urzędu skarbowego, ponieważ zrobi to za nas notariusz.

Darowizna ruchomości, np. samochodu

Podobnie, jak w przypadku darowizny mieszkania, działki lub domu. Obdarowując kogoś samochodem, biżuterią, czy innymi wartościowymi przedmiotami, teoretycznie powinno się sporządzić akt notarialny. W praktyce jednak umowa darowizny sporządzona bez obecności notariusza będzie  uznana za ważną w przypadku praktycznego spełnienia jej warunków (np. obiecany samochód został przekazany nowemu właścicielowi). Jeśli tak się stało, nawet niepotwierdzona notarialnie umowa, a nawet zawarta ustnie umowa będzie uznawana za ważną i obdarowany będzie musiał zgłosić darowiznę do urzędu skarbowego.

Darowizna pieniężna od rodziny i osób niespokrewnionych

Jeśli darowizna pieniężna nie została sformalizowana jako umowa notarialna, to należy ją zgłosić do urzędu skarbowego. Taka darowizna dochodzi do skutku już w momencie przekazania pieniędzy lub przelewu na konto bankowe. Choć nie ma takiego obowiązku – lepiej potwierdzić ją na piśmie dla uniknięcia wątpliwości (np. w przypadku małżonków – sprecyzować, czy darowizna jest dokonywana do majątku wspólnego czy odrębnego – co może mieć istotne konsekwencje).

‍

‍

Podatek od darowizny

Darowizny są opodatkowane i należy się z nich rozliczać przed urzędem skarbowym. Wysokość podatku od uzyskanej rzeczy lub kwoty zależy od wartości darowizny i tego, jaki stopień pokrewieństwa łączy darczyńcę i obdarowanego.

Darowizna od brata, siostry, rodziców, czyli najbliższej rodziny

Małżonkowie, rodzice, rodzeństwo, dzieci, dziadkowie, pradziadkowie, wnuki, prawnuki, pasierbowie, macochy i ojczymowie należą do grupy 0, wyodrębnianej z I grupy podatkowej. Mogą oni uzyskać całkowite zwolnienie z podatku, o ile dopełnią niezbędnych formalności. Jeśli nie wystąpią o zwolnienie z podatku, są rozliczani tak, jak pozostałe osoby należący do grupy I, czyli teściowie, synowe i zięciowie.

Wysokość podatku od darowizny w 2020 roku dla nabywcy z I grupy podatkowej wynosi:

• do 9 637 zł – 0 zł (kwota wolna od podatku, której nie można przekroczyć sumując wszystkie darowizny z ostatnich 5 lat kalendarzowych licząc od roku poprzedzającego ostatnią darowiznę);

• do 10 278 zł – 3% wartości uzyskanej darowizny;
• od 10 278 do 20 556 zł – 308,30 zł i 5% od nadwyżki ponad 10 278 zł;
• od 20 556 zł – 822,20 zł i 7% od nadwyżki powyżej 20 556 zł.

‍

‍

Darowizna od wujka, cioci, szwagra, czyli od dalszej rodziny

Zstępni rodzeństwa (np. bratanek, siostrzenica), ciotki i wujkowie, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków (np. szwagier, bratowa), a nawet małżonkowie rodzeństwa małżonków (np. żona brata naszego męża) oraz małżonkowie innych zstępnych (np. żona wnuka) należą do grupy II.

Wysokość podatku od darowizny w 2020 roku dla nabywcy z II grupy podatkowej wynosi:

• do 7.276 zł – 0 zł (kwota wolna od podatku, której nie można przekroczyć sumując wszystkie darowizny z ostatnich 5 lat kalendarzowych licząc  od roku poprzedzającego ostatnią darowiznę);
• do 10 278 zł – 7% wartości uzyskanej darowizny;
• od 10 278 do 20 556 zł – 719,50 zł i 9% od nadwyżki powyżej 10 278 zł;
• od 20 556 zł - 1 644,50 zł i 12% od nadwyżki ponad 20 556 zł.

Darowizna od osoby niespokrewnionej

Osoby niespokrewnione (przyjaciele, znajomi, sąsiedzi itd.) należą do grupy III. Wysokość podatku od darowizny w 2020 roku dla jej członków wynosi:

• do 4.902 – 0 zł (kwota wolna od podatku, której nie można przekroczyć sumując wszystkie darowizny z ostatnich 5 lat kalendarzowych licząc od roku poprzedzającego ostatnią darowiznę);
• do 10 278 zł – 12% wartości uzyskanej darowizny;
• od 10 278 do 20 556 zł – 1 233,40 zł i 16% od nadwyżki ponad 10 278 zł;
• od 20 556 zł - 2 877,90 zł i 20% od nadwyżki powyżej 20 556 zł.

‍

Zgłoszenie darowizny do urzędu skarbowego - kto zgłasza?

Darowiznę do urzędu skarbowego zgłasza:

• notariusz – jeśli przekazanie nastąpiło w formie aktu notarialnego, notariusz ma obowiązek przekazać informacje urzędowi w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został sporządzony dokument. Osoba obdarowana nie musi już nic zgłaszać;
• osoba obdarowana – jeśli została zawarta ustna lub zwykła pisemna umowa darowizny pieniężnej albo ruchomości, za zgłoszenie jest odpowiedzialny obdarowywany. Jeśli tego nie zrobi, grożą mu wysokie sankcje pieniężne.

‍

Zgłoszenie darowizny do urzędu – jak to zrobić?

 Obdarowany składa zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych, czyli druk SD-3 (lub SD-3/A, gdy małżonkowie składają zeznanie wspólne). Na złożenie go ma miesiąc od przyjęcia darowizny. Na tej podstawie urząd wylicza należny podatek.

Ukrycie darowizny przed skarbówką grozi wysokimi sankcjami pieniężnymi - w wysokości nawet 20% wartości uzyskanej darowizny.

Gdy obdarowanemu przysługuje zwolnienie z podatku, darowiznę zgłasza on za pomocą formularza SD-Z2. Jest to formularz zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych. Ma na to 6 miesięcy od przekazania ruchomości lub środków pieniężnych na konto bankowe (albo przekazem pocztowym). Przekazanie gotówki nie jest objęte zwolnieniem.

‍

Podatek od darowizny - ile czasu mamy na opłacenie?

Jeśli umowa darowizny jest zawierana notarialnie, podatek opłaca się zaraz po jej zawarciu notariuszowi. Jest od tej pory zobowiązany przekazać pieniądze do urzędu skarbowego.

Kiedy umowa darowizny nie jest zawarta notarialnie, po przekazaniu formularza SD-3 urząd skarbowy wydaje decyzję, w której stwierdza wysokość podatku. Opłaty można dokonać bezpośrednio w kasie organu podatkowego lub na jego rachunek bankowy. Jest na to 14 dni (licząc od dnia doręczenia decyzji).