Pożyczka od rodziny, nawet tej najbliższej, nie zawsze pozostaje naszą prywatną sprawą. Musimy liczyć się z tym, że o wsparciu powyżej pewnych kwot, powinniśmy poinformować państwo. Wiąże się to, bowiem z uregulowaniem kwestii podatkowych. Jak zatem zgodnie z prawem pożyczyć pieniądze od rodziny?
Przykładową bohaterką tego tekstu jest pani Karolina, która potrzebuje 10 000 zł na remont mieszkania. Pierwsza myśl, jaka przychodzi jej do głowy, to pożyczenie pieniędzy od rodziny.
W następnej kolejności pojawiają się pytania:
Pożyczając pieniądze od rodziny,zazwyczaj nie podpisujemy umowy, co może okazać się błędem. W raziejakichkolwiek sporów i nieporozumień, pożyczkodawca i pożyczkobiorca mogąchcieć zmienić założenia ustnej umowy. Niestety, jeśli warunki nie będąspisane, nie będzie możliwości przeprowadzenia dochodzenia.
Jeśli pani Karolinabędzie chciała pożyczyć więcej niż 1 000 zł, będzie musiała spisać umowę.Wcześniej kwota ta była niższa o połowę, ale we wrześniu 2016 roku nastąpiłanowelizacja ustawy. Wg podpunktu 2, art. 720 Kodeksu cywilnego, umowa pożyczki, której wartość przekraczatysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej. Spisując umowęzabezpieczy się przed ewentualnymi roszczeniami szybszej spłaty pożyczki lubwyższej jej kwoty.
Umowa może mieć prostąformę, powinny się jednak znaleźć na niej takie informacje jak:
· data i miejscezawarcia umowy;
· danepożyczkodawcy i pożyczkobiorcy (dokładne dane stron i stopień pokrewieństwa);
· kwota i terminspłaty pożyczki;
· ewentualnyprocent od pożyczki;
· numer konta idane właściciela, na które ma zostać zwrócona kwota pożyczki;
· podpisy obu stronzawierających umowę.
Należy pamiętać, żeumowa ta nie musi być potwierdzona notarialnie, by nabrała mocy prawnej.
Na spisaniu umowy powinno zależeć obu stronom, ale to pani Karolina będzie musiała zająć się kwestią podatkową. To właśnie do jej obowiązków należy zgłoszenie pożyczki i dopełnienie formalności z tym związanych. Podatek od pożyczki płaci bowiem osoba, która pożycza od kogoś pieniądze – w tym przypadku pani Karolina. Powinna zapłacić więc podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) w wysokości 2% od kwoty pożyczki, jeśli umowa pożyczki została zawarta przed 1 lipca 2019 lub 0,5% od kwoty pożyczki jeśli została ona zawarta po nowelizacji ustawy, czyli po 1 lipca 2019. Pani Karolina może jednak liczyć na kilka wyjątków, które zostaną opisane w dalszej części artykułu.
Niektórzy próbująukryć fakt, że pożyczyli pieniądze od rodziny lub znajomego. Pamiętajmy jednak,że urząd skarbowy w każdej chwili ma prawo zainteresować się naszymi wydatkamii spytać, skąd mieliśmy pieniądze na remont albo kosztowny sprzęt AGD. Jeżeli wtakiej sytuacji powołamy się na niezgłoszoną wcześniej pożyczkę, możemy narazićsię na karę.
Wyjątkiem odkonieczności uregulowania kwestii podatkowych, jest pożyczka od najbliższejrodziny. Kiedy w takim razie pani Karolina nie zapłaci podatku od finansowegowsparcia? Gdy zdecyduje się na pożyczkę od: małżonka, rodziców (w tym równieżojczyma i macochy), rodzeństwa, dziadków, dzieci (również pasierbów) i wnuków,a także pradziadków. Będzie zwolniona z PCC, jeżeli kwota pożyczki nieprzekracza 9 637 zł od jednej osoby w ciągu 5 lat.
Co jednak, jeślipożyczy więcej pieniędzy? Żeby nie płacić podatku będzie musiała spełnić dwawarunki:
· złoży odpowiedniądeklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC-3) i przekaże jąw urzędzie skarbowym w ciągu 14 dni od zawarcia umowy pożyczki;
· pożyczka musi byćudokumentowana, czyli przelana na konto pożyczkobiorcy w banku lub w SKOK-ualbo przesłana przekazem pocztowym.
Z tego przywileju ustawodawca wyłączyłjednak pożyczki między teściami, zięciem i synową.
Podsumowując – jeślipani Karolina pożyczy od swojej mamy 10 000 zł za pomocą przelewu bankowego lubpocztowego i zgłosi pożyczkę do urzędu skarbowego, nie będzie musiała płacićpodatku.
Jeżeli jednak niedopełni formalności, w razie ewentualnej kontroli nie będzie mogła powołać sięna pożyczkę, ponieważ fiskus nałoży na nią sankcję w wysokości 20% kwotypodlegającej opodatkowaniu, czyli 72 zł (10 000 zł – 9637 zł = 363 zł. 20% z363 zł = 72 zł).
Uwaga!
Limit 9637 zł dotyczypożyczki od jednej osoby i obejmuje pięć lat. Gdyby pani Karolina pożyczyła tęsamą kwotę od obojga rodziców, czyli po 5000 zł od każdego, nie przekroczyłabylimitu i nie musiałaby informować urzędu skarbowego.
Teściowie zgodnie zart. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zaliczani są dotzw. I grupy podatkowej. Jeśli jednak pani Karolina będzie chciała pożyczyć odteściowej kwotę wyższą niż 9 637 zł, wtedy będzie musiała liczyć się zzapłaceniem podatku. Tu obowiązuje wyjątek, czyli wyłącznie przywilejuzwolnienia, gdy pożyczkę zawiera teściowa z zięciem lub synową.
Aby uniknąć podatku odkwoty 10 000 zł, pieniądze od teściowej pani Karoliny, powinien pożyczyć jejmąż. Wtedy umowa zostanie zawarta między synem a matką i kwota zwolniona będzieod podatku.
Gdyby pani Karolina zdecydowała się pożyczyć 10 000 od teściowej, przekroczyłaby zwolnioną od podatku kwotę o 363 zł. Jej podatek wyniósłby więc 7,26 zł lub 1,82 zł w zależności od daty zawarcia umowy pożyczki (10 000 zł – 9637 zł = 363 zł. 2% z 363 zł = 7,26 zł; 10 000 zł - 9637 zł = 363 zł. 0,5% z 363 zł = 1,82 zł). To niewielka kwota, ale pani Karolina musi poświęcić trochę czasu na wizytę w urzędzie.
Co w przypadku, gdy osoba, od której chcemy pożyczyć pieniądze, nie kwalifikuje się do żadnej z powyższych grup? Gdy jest dalszym członkiem rodziny (wujek, ciocia) lub naszym znajomym, w szczególnych sytuacjach nie zapłacimy PCC.
Jeżeli w ciągutrzech lat pożyczymy od jednej osoby nie więcej niż 1000 zł, nie musimy płacićpodatku ani nigdzie zgłaszać pożyczki. Od kwot przewyższających te progi musimyzapłacić 0,5-procentowy podatek.
Jeżeli więc pani Karolina pożyczy 10 000 zł od znajomego, zapłaci podatek od 9 000 zł nadwyżki. Podatek wyniesie ją zatem 45 zł (10 000 zł – 1 000 zł = 9 000 zł. 0,5% z 9 000 zł = 45 zł).
Mimo tego, że pożyczkaod rodziny zwolniona jest od podatku, to jednak nie zawsze jest to dla nassytuacja komfortowa. Pożyczanie pieniędzy od najbliższych wiąże się z wielomapytaniami, wątpliwościami i brakiem dyskretności na temat naszej sytuacjifinansowej. To także często powód wielu nieporozumień i waśni.
Pani Karolina możeskorzystać z innych rozwiązań, które pozwolą jej zrealizować marzenie oremoncie. Jednym z nich jest konsekwentne, comiesięczne oszczędzanie pieniędzy,w celu uzbierania całej kwoty. Niestety, proces ten może być czasochłonny,przez co realizacja marzenia odłoży się w czasie.
Innym rozwiązaniemjest debet na koncie lub skorzystanie z dostępnego limitu na karcie kredytowej.Tu trzeba jednak pamiętać o terminowej spłacie długu, w przeciwnym wypadkupanią Karolinę czekają wysokie odsetki. Na ten cel może także zaciągnąć kredytw banku – po kilku miesiącach, dopełnieniu formalności i wielu wizytach w banku,będzie mogła zacząć upragniony remont. Najszybszym sposobem na realizację tegomarzenia będzie pożyczka online. Proces można przeprowadzić przez Internet, niesą wymagane zaświadczenia, a formalności skrócone są do minimum.
